नैसर्गिक शेतीनं उत्पादन 50 टनांवरून 400 टनांवर नेलं! यवतमाळच्या 73 वर्षीय शेतकऱ्याचा पद्मश्री पुरस्काराने गौरव | Natural Farming

यवतमाळच्या शेतकऱ्याचा Natural Farming मधील यशस्वी प्रवास; पद्मश्री पुरस्काराने गौरव

यवतमाळ जिल्ह्यातील प्रसिद्ध शेतकरी सुभाष खेतूलाल शर्मा यांना यंदाचा प्रतिष्ठित पद्मश्री पुरस्कार जाहीर करण्यात आला आहे. नैसर्गिक शेतीच्या माध्यमातून त्यांनी दुष्काळ आणि पाण्याच्या टंचाईच्या परिस्थितीतही शेती यशस्वीरीत्या फुलवली आहे. त्यांच्या अथक प्रयत्नांमुळे पारंपरिक रासायनिक शेतीला पर्याय म्हणून नैसर्गिक शेतीकडे मोठ्या प्रमाणात शेतकऱ्यांचा कल वाढू लागला आहे.

नैसर्गिक शेतीमुळे उत्पादनात लक्षणीय वाढ

1994 मध्ये रासायनिक शेतीमुळे आपल्या उत्पादनात घट होत असल्याचे पाहून सुभाष शर्मा यांनी नैसर्गिक शेतीचा मार्ग स्वीकारला. 2000 पर्यंत त्यांना अपेक्षित यश मिळू लागले. प्रारंभी 50 टनांचे उत्पादन घेणारे शर्मा यांनी नैसर्गिक पद्धतीने हेच उत्पादन तब्बल 400 टनांपर्यंत वाढवले. यामुळे केवळ उत्पन्नात वाढ झाली नाही तर उत्पादन खर्चातही मोठी घट झाली. त्यांच्या मते, नैसर्गिक शेती सर्जनशील असून ती जमिनीचा पोत सुधारते, पाणी साठवण्याची क्षमता वाढवते आणि शाश्वत शेतीला चालना देते.

शाश्वत शेतीसाठी नवकल्पनांचा अवलंब

शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायक ठरणाऱ्या सुभाष शर्मा यांनी शेतीसाठी विविध नैसर्गिक तंत्रांचा अवलंब केला. ते सांगतात:

  • प्रत्येक एकर शेतीसाठी एक देशी जनावर असावे. याच्या शेण-गोमूत्राचा वापर करून नैसर्गिक खत तयार करता येते.
  • शेताच्या बांधावर वृक्षलागवड केल्याने पक्षी नैसर्गिक कीड नियंत्रण करतात.
  • हिरवळीच्या खतांची लागवड केल्याने मातीचा सेंद्रिय कर्ब मोठ्या प्रमाणात वाढतो.
  • स्थानिक झाडांच्या लागवडीवर भर द्यावा, जेणेकरून कृत्रिम पक्षी थांबे उभारण्याची गरज भासणार नाही.

यवतमाळच्या शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी कार्य

महाराष्ट्रातील आत्महत्याग्रस्त शेतकऱ्यांच्या जिल्ह्यांपैकी एक असलेल्या यवतमाळमध्ये सुभाष शर्मा यांनी एक आदर्श निर्माण केला आहे. त्यांनी रासायनिक शेतीला पर्याय म्हणून नैसर्गिक शेती कशी फायदेशीर ठरू शकते, हे आपल्या प्रयोगांतून दाखवून दिले आहे. त्यांच्या या कार्याची दखल घेत केंद्र सरकारने पद्मश्री पुरस्कारासाठी त्यांची निवड केली आहे. त्यांच्या सर्जनशील प्रयोगांमुळे आज अनेक शेतकरी नैसर्गिक शेतीच्या दिशेने पाऊल टाकत आहेत. हा पुरस्कार म्हणजे केवळ सुभाष शर्मा यांचा गौरव नसून नैसर्गिक शेतीला मिळालेली मोठी मान्यता आहे.